Шерзод Абдулов ходими калони илмии лабораторияи канданиҳои фоиданоки Институти геология, сохтумони ба заминҷунбӣ тобовар ва сейсмологияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон

Рӯзи Геологон як ҷашни илмӣ ва касбӣ аст, ки барои арҷгузорӣ ба саҳми бузурги геологҳо дар пешрафти илм ва саноат таҷлил мешавад. Геология, ҳамчун илми таҳқиқи замин, саҳми назаррасе дар шинохти таърихи сайёра ва захираҳои табиии он дорад. Ин илм на танҳо барои фаҳмидани ҷузъиёти қишрҳои заминӣ, балки барои ҳалли масъалаҳои муҳими экологӣ ва рушди устувори инсонӣ аҳамияти бузург дорад.

Нақши геология дар рушди ҷомеа ва илм

Геология ҳамчун илм дар ҳаёти инсон нақши калидӣ бозидааст. Дар тӯли асрҳо, донишҳои геологӣ барои кашфи маъданҳо, манбаъҳои об ва захираҳои табиии дигар истифода шуда, дар пешрафти тамаддун саҳм гузоштаанд.

Геологҳо бо таҳқиқот ва кашфи қишрҳои заминӣ ба ҷомеа имконият доданд, ки сарватҳои маъданӣ, мисли нафту газ, ангишт, тилло ва дигар канданиҳои фоиданокро истифода баранд. Ин сарватҳо барои пешрафти иқтисодиёт ва саноат заминаи муҳиме фароҳам оварданд.

Дар соҳаҳои сохтмон, нақлиёт ва энергетика, геология нақши асосӣ дорад. Масалан, таҳқиқи хосиятҳои қишрҳои заминӣ барои тарҳрезии биноҳо, роҳҳо ва пулҳо муҳим аст. Геологҳо метавонанд бо таҳлили қишрҳо ва қабатҳои замин хатари зилзилаҳо ва дигар офатҳои табииро пешгӯӣ кунанд.

Бо рушди ҷомеа ва зиёд шудани аҳолӣ, ниёз ба истифодаи оқилонаи захираҳои табиӣ афзоиш меёбад. Геологҳо нақши муҳим дар ҳалли масъалаҳои экологӣ, аз ҷумла тоза нигоҳ доштани манбаъҳои об, назорат кардани партовҳои кимиёвӣ ва нигоҳ доштани мувозинати экосистема бозӣ мекунанд.

Аз оғози таърих инсонҳо аз сарватҳои табиӣ барои зинда мондан ва рушди худ истифода мебурданд. Геологҳо бо таҳқиқоти худ имкон доданд, ки захираҳои маъданӣ, манбаъҳои об ва энергияи зеризаминӣ ба таври самаранок истифода шаванд. Бахусус дар асри муосир, бо пешрафти технология, тадқиқотҳои геологӣ нақши калидӣ дар пешрафти илм ва саноат доранд.

Нақши геология дар ҳалли мушкилоти ҷаҳонӣ

Дар асри 21, ки ҷаҳон бо мушкилоти ҷиддии экологӣ рӯбарӯ шудааст, саҳми геологҳо дар фаҳмидани равандҳои глобалӣ муҳимтар мегардад.

Тағйироти иқлим ва омӯзиши замин

Тадқиқоти геологӣ, бахусус омӯзиши қишрҳои кӯҳӣ ва таҳлилҳои геохимиявӣ, барои фаҳмидани тағйироти иқлимии гузашта ва пешгӯии оянда нақши калидӣ мебозанд. Геологҳо метавонанд маълумот дар бораи давраҳои гармшавӣ ё сардишавии заминро пешниҳод кунанд, ки барои рушди стратегияҳои мубориза бо тағйироти иқлим муҳим аст.

Пешгирии офатҳои табиӣ

Бо истифода аз маълумотҳои геофизикӣ ва геохимиявӣ, геологҳо қодиранд ҷойгиршавии хатари зилзилаҳо, вулқонҳо ва ярчҳоро пешгӯӣ кунанд. Ин маълумотҳо барои нигоҳ доштани амнияти аҳолӣ ва инфрасохтор арзиши бузург доранд.

Рушди энергетикаи устувор

Дар замони истеъмоли зиёд ва коҳиши захираҳои табиӣ, геология дар таҳқиқи манбаъҳои алтернативӣ, мисли энергияи геотермалӣ, нақши муҳим бозӣ мекунад. Геологҳо бо истифода аз усулҳои пешрафта метавонанд манбаъҳои устувор ва экологӣ тозаеро барои истифодаи инсон муайян кунанд.

Геология на танҳо барои истихроҷи маъданҳо, балки барои фаҳмидани равандҳои геодинамикӣ, тағйироти иқлимӣ ва пешгирии офатҳои табиӣ муҳим аст. Геологҳо тавонистанд дониши худро барои таҳлили тағйироти иқлимии гузашта ва пешгӯии оянда истифода баранд. Ин таҳқиқотҳо барои ҳалли мушкилоти экологӣ ва пешбурди рушди устувор нақши асосӣ доранд.

Геология ва оянда

Бо рушди технологияҳои муосир ва афзоиши аҳамияти захираҳои табиӣ, эҳтиёҷ ба геологҳо бештар мешавад. Геологҳои ҷавон бо истифода аз абзорҳои муосири таҳқиқотӣ, аз ҷумла моделсозии компютерӣ ва тасвирҳои радиолокатсионӣ, муҷаҳҳазанд, метавонанд дар кашфи манбаъҳои нав ва дарки равандҳои геологӣ саҳми муҳим гузоранд, ва на танҳо дар кашфи захираҳои нав саҳм гузоранд, балки дар нигоҳ доштани мувозинати экологӣ нақш дошта бошанд.

Саҳми Асосгузори Сулҳу Ваҳдатимиллӣ, Пешвои миллат,муҳтарам Эмомали Раҳмон дар геология

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар рушди соҳаи геологияи кишвар саҳми назаррас доранд. Бо ташаббуси бевоситаи онҳо як қатор барномаҳои давлатӣ таҳия ва амалӣ гардидаанд, ки ба омӯзиш, истихроҷ ва коркарди сарватҳои зеризаминӣ равона шудаанд.

Соли 2012 «Барномаи давлатии рушди соҳаи геология барои солҳои 2012-2020» қабул гардид, ки дар он самтҳои асосии рушди соҳа муайян шуда буданд. Дар доираи ин барнома, корҳои зиёде дар самти кашфи конҳои нав, омӯзиши геологӣ ва ҷалби сармоя ба соҳа анҷом дода шуданд.

Бо супориши Пешвои миллат, соли 2021 «Барномаи давлатии рушди соҳаи геология барои солҳои 2021-2030» таҳия ва қабул гардид. Ин барнома ба таҳкими заминаҳои илмӣ ва техникӣ, омӯзиши захираҳои нави маъданӣ ва истифодаи самараноки онҳо равона шудааст.

Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёмҳои худ ба Маҷлиси Олӣ ҳамеша ба аҳамияти соҳаи геология таъкид намуда, масъулинро вазифадор мекунанд, ки барои рушди саноати маъдан ва дигар соҳаҳои саноати коркард, истифодаи пурраи захираҳои табиӣ ва ҷалби сармоя ба ин соҳаҳо чораҳои зарурӣ андешанд.

Ҳамин тариқ, бо роҳбарии Пешвои миллат, соҳаи геологияи Тоҷикистон рушд намуда, заминаи устувор барои истифодаи самараноки сарватҳои зеризаминӣ ва рушди иқтисодиёти кишвар фароҳам оварда шудааст.

Хулоса

Геология илмест, ки таърихи ҳаёт ва заминро таҳқиқ мекунад, ба фаҳмидани гузаштаи сайёра ва рушди ояндаи он мусоидат мекунад. Рӯзи Геологон фурсати бузургест, то саҳми беандозаи геологҳоро дар илм ва ҷомеа қадр кунем. Бигузор ин рӯз на танҳо ҷашни касбӣ, балки илҳомбахши ҳама онҳое гардад, ки ба ин илми пурҷалол хизмат мекунанд. Ҳама геологонро бо ин рӯзи фархунда табрик гуфта, ба онҳо муваффақиятҳои нав ва қуллаҳои баланди илмиро орзу мекунем.